W dzisiejszym środowisku problemy z tarczycą są coraz powszechniejsze, co w większości przypadków wynika ze stylu życia a w zdecydowanej mniejszości z genetyki, której ważność jest obecnie mocno przeceniana. Jeżeli urodziłeś się ze zdrową tarczycą a w którymś momencie Twojego życia zaczęła ona niedomagać, to nie daj sobie wmówić, że jest to wina predyspozycji genetycznych.
W Twoim życiu pojawił się jakiś czynnik wyzwalający, który sprawił, że tarczyca zaczęła nieprawidłowo funkcjonować.
Tarczyca ma wpływ na różnorodne funkcje w naszym organizmie jak metabolizm, produkcję energii, tętno, czy kontrolowanie temperatury ciała.
Najczęstszą przypadłością jest niedoczynność tarczycy, która wiąże się z tym, że nie jest ona w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów.
Do najczęstszych objawów choroby należą:
To tylko niektóre z najważniejszych oznak niedoczynności tarczycy.
Większość lekarzy poprzestaje na sprawdzeniu poziomu hormonu tyreotropowego (TSH).
Samo TSH mówi bardziej o komunikacji między przysadką a tarczycą, ale niestety jest zawodne i nie daje pełnego obrazu jak pracuje tarczyca.
Potrzebne jest zbadanie przynajmniej ilości hormonów T4 i T3, aby sprawdzić czy wątroba prawidłowo przetwarza hormon T4 w T3.
Równie ważne jest zbadanie poziomu przeciwciał przeciwko komórkom tarczycy Anty TPO i Anty TG, których wysoki poziom świadczy o chorobie Hashimoto.
Pomocny w diagnozie może być także poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów.
Ich wysoki poziom również może świadczyć o niedoczynności tarczycy.
Istnieje wiele przyczyn niedoczynności tarczycy a jedną z najczęściej występujących jest niedobór jodu niezbędnego do produkcji hormonów. Problem w tym, że z wyjątkiem alg i części owoców morza jod praktycznie nie występuje w żywności. Co gorsza substancje takie jak fluor, chlor, brom występujące w środowisku i produktach spożywczych jeszcze dodatkowo wypierają jod z organizmu.
Jak już mowa o owocach morza to nie sposób wspomnieć o metalach ciężkich często w nich występujących, które również zakłócają pracę tarczycy.
Metale ciężkie takie jak ołów, rtęć, czy arsen występujące w żywności, ale też kosmetykach i produktach higienicznych, ale również aluminium i nikiel z garnków i akcesoriów kuchennych zwłaszcza podgrzanych. Poniżej kilka objawów zatrucia metalami ciężkimi.
Ołów – zmęczenie lub apatia, rozdrażnienie, ból stawów lub artretyzm, utrata apetytu, bóle głowy, zaniki pamięci, bezsenność, wymioty, zaburzenia koordynacji.
Rtęć – problemy z koncentracją, metaliczny posmak w ustach, drganie mięśni, utrata równowagi, zmęczenie, problemy ze wzrokiem.
Arsen – wypadanie włosów, ciemnienie skóry, mrowienie w kończynach, depresja, Nikiel – pokrzywka, swędzenia, problemy skórne, bóle głowy
Równie szkodliwie działają ksenoestrogeny – bisfenol A, ftalany i parabeny znajdujące się w żywności, plastiku, produktach higieny osobistej, czy produktach czyszczących.
Następna trująca substancja jak triclosan, która znajduje się w dezodorantach, lakierach do włosów, pastach do zębów, czy mydłach antybakteryjnych a również hamuje produkcję hormonów tarczycy. Negatywnie na pracę tarczycy wpływają również wszelkiego rodzaju leki chemiczne a także pigułki antykoncepcyjne.
Ujemnie na wytwarzanie hormonów tarczycy wpływa różnego rodzaju promieniowanie elektromagnetyczne.
Podwyższa poziom kortyzolu działając jak stres dla organizmu a stale podwyższony hormon stresu spowalnia czynność tarczycy.
Wszystkie powyższe substancje są toksynami i mają jedną wspólną cechę: utrudniają przekształcanie hormonu T4 w T3, czyli kluczowej funkcji dla prawidłowego działania tarczycy.
Często zdarza się również, że wiele spośród powyższych czynników jest pierwotną przyczyną niedoczynności tarczycy jakim jest stan zapalny tarczycy i choroba Hashimoto.
Jeżeli mowa o Hashimoto to należy wspomnieć, że jedną z ważniejszych możliwych przyczyn tej choroby jest niski poziom kwasu żołądkowego.
Niski poziom kwasu żołądkowego prowadzi do wielu konsekwencji zdrowotnych powiązanych z chorobami tarczycy:
O tym w jaki sposób uregulować kwas żołądkowy napiszę szerzej poniżej w metodach naturalnych radzenia sobie z chorobami tarczycy.
Jak już mowa o kwasie żołądkowych to warto też tutaj wspomnieć o bardzo ważniej rzeczy we wszelkich chorobach autoimmunologicznych, czyli kwestii szczelności jelit.
Pokarmy, które powodują rozszczelnienie jelit i są przyczyną nadwrażliwości to m.in.: cukier, alkohol, kofeina, napoje gazowane, produkty rafinowane, nabiał, gluten, wszelkie sztuczne dodatki do żywności jak glutaminian sodu czy inozynian disodowy.
Inną często występującą przyczyną w Hashimoto jest zakażenie wirusem EBV. Może on produkować przeciwciała atakujące tarczycę. W usuwaniu go z organizmu mogą być pomocne: kwercetyna, selen, lukrecja.
Tak jak pisałem wcześniej konwencjonalne leczenie Hashimoto jak i leczenie niedoczynności tarczycy polega na sprawdzeniu poziomu hormonu tyreotropowego (TSH) i jeżeli jego poziom jest wysoki zalecenie syntetycznego odpowiednika tyroksyny – lewotyroksyny.
Takie „leczenie” niedoczynności tarczycy trwa do końca życia.
Ma ono na celu usunięcie objawów choroby bez wykorzenienia przyczyny, co niezmiennie prowadzi do pogłębienia się przyczyny wywołującej objawy.
Postaram się tutaj przybliżyć część sposobów, które mogą pomóc pozbyć się Hashimoto i niedoczynności tarczycy, jednak są one tylko wskazówką i powinny być dobierane na podstawie objawów danego pacjenta i jego wyników badań.
Przede wszystkim należy zająć się odtruwaniem wątroby, która przekształca hormon T4 w T3.
Podstawową sprawą jest przestać dostarczać do organizmu toksyny o których wcześniej pisałem. Jednocześnie należy wprowadzić pokarmy, które odtruwają wątrobę i wspomagają usuwanie toksyn z organizmu.
Soki z zielonych warzyw, które alkalizują organizm i przywracają równowagę kwasowo-zasadową.
Żywność fermentowana mająca działanie odtruwające i probiotyczne.
Warzywa kapustne – najlepiej gotowane lub fermentowane, gdyż surowe mogą hamować przyswajanie jodu.
Owoce jagodowe – mają działanie przeciwutleniające, są bogate w mio-inozytol poprawiający pracę tarczycy.
Wszelkiego rodzaju kiełki – zawierają naturalne enzymy rozkładające toksyny. Przykładowo kiełki rzodkiewki mają właściwości usuwające bisfenol A.
Chlorella i kolendra – mają właściwości wychwytywania i usuwania metali ciężkich z organizmu. Jak już mowa o metalach ciężkich to bardzo dobrym sposobem na usuwanie metali ciężkich z organizmu jest pocenie się – najlepiej za pomocą wysiłku fizycznego.
Pomocne we wspomaganiu pracy wątroby są suplementy:
Kurkumina – odtruwa organizm z toksyn i metali ciężkich (np. arsen)
Magnez – zmniejsza poziom TSH, u niektórych hamuje niszczenie tarczycy
N-acetylocysteina (NAC) – zwiększa poziom glutationu, którego niedobór wiąże się z podwyższonym poziomem przeciwciał przeciwtarczycowych, oprócz tego jest pomocna w leczeniu nieszczelnego jelita
Kwercetyna – zmniejsza zatrucie bisfenolem A
Zioła – ostropest plamisty, mniszek pospolity
Jednym z kluczowych organów poza wątrobą potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania tarczycy są nadnercza.
To co osłabia nadnercza to zaburzenia snu w tym zbyt krótki sen.
Jeżeli ta dolegliwość to pojedynczy epizod to nie ma problemu, natomiast długotrwałe zaburzenia snu powodują wysoki poziom kortyzolu, który wyczerpuje nadnercza.
Tak samo jest w przypadku silnego długotrwałego stresu.
Przy dużej produkcji kortyzolu wyczerpują się zasoby witamin z grupy B (głównie B1), witaminy C, magnezu, cynku, potasu i selenu więc należy zadbać o ich dostarczanie.
Dobrze jest też włączyć do diety adaptogeny jak m.in. ashwagandha i cytryniec chiński.
Następnym elementem, który jest bardzo ważny i mocno powiązany z każdą chorobą autoimmunologiczną w tym Hashimoto są jelita.
W momencie gdy w jelitach jest stan zapalny, niepożądane białka są wchłaniane do krwiobiegu. Te białka stymulują układ odpornościowy, aby wytwarzał przeciwciała przeciwko tym białkom, przy okazji atakując własne tkanki. Tkanki te są mylone z niepożądanymi substancjami i organizm wytwarza przeciwciała przeciwko nim atakując je i niszcząc.
Pisałem już, że nieprawidłowy poziom kwasu żołądkowego i brak enzymów trawiennych jest częstą przyczyną chorób autoimmunologicznych jak Hashimoto.
W celu pobudzenia kwasów żołądkowych można np. wziąć szczyptę soli kłodawskiej przed posiłkiem lub wypić odrobię czegoś kwaśnego jak woda z kiszonek, czy woda z witaminą C, albo coś gorzkiego jak przyprawy typu tymianek, kminek, anyż czy czarnuszka.
Aby nie rozwadniać kwasów żołądkowych dobrze jest nie pić przynajmniej 30 minut przed posiłkiem, nie pić w trakcie posiłku i przynajmniej godzinę po nim.
Jak już mowa o piciu to warto wspomnieć, że odpowiednio nawodnione jelita zmniejszają stany zapalne, pomagają w regularnym wypróżnianiu się i usuwaniu toksyn. Woda pozwala też na lepsze wchłanianie składników odżywczych w jelicie cienkim.
Poruszałem już bardzo ważny aspekt jak szczelność jelit oraz to co je niszczy. Co w takim razie zrobić, żeby poprawić tą szczelność?
Niezbędnym elementem wzmocnienia jelit są naturalne probiotyki, które wspomagają trawienie, regulują pracę jelit i hamują rozwój tzw. złych bakterii. Poza tym poprawiają odporność organizmu i pomagają lepiej wchłaniać witaminy.
Najlepszym sposobem wzmocnienia jelit są wszelkiego rodzaju kiszonki, które zawierają ogromne ilości różnych szczepów bakterii. To właśnie ich różnorodność a nie ilość pojedynczych szczepów świadczy o zdrowych jelitach. Stąd niestety wynika niska skuteczność wielu sprzedawanych probiotyków, które mogą doprowadzić do nadmiernego rozrostu bakterii w jelitach. Problemem probiotyków ze sklepów jest też fakt, że duża część bakterii w nich zawarta jest martwa, dlatego często do jelit trafia finalnie ich bardzo niewielka ilość.
Oprócz naturalnych probiotyków, które zasiedlają jelita dobrymi bakteriami trzeba pamiętać również o pokarmach, które będą sprzyjać namnażaniu się tych bakterii, czyli będą dla nich swego rodzaju pożywką. Mowa o prebiotykach tj. niestrawionych składnikach żywności takich jak inulina, skrobia czy błonnik. Przykładami takich naturalnych prebiotyków mogą być: por, cebula, czosnek, ziemniaki, cykoria, karczochy, pomidory, rośliny strączkowe, szparagi, siemię lniane czy miód.
Tarczyca do produkcji hormonów potrzebuje witamin, minerałów, czy aminokwasów.
Problem jednak w tym, że dzisiejsza żywność zawiera kilkukrotnie mniej składników odżywczych niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Obecnie gleby są często nawożone sztucznie i z użyciem najczęściej tylko 3 składników jak azot, fosfor i potas. Ponadto znacznie więcej używa się środków chemicznych w postaci m.in. pestycydów, przez co jedzenie jest dużo mniej odżywcze, nie wspominając o tym jak działają one na układ pokarmowy utrudniając jeszcze bardziej ich przyswajanie.
Jednymi z ważniejszych są minerały jak jod, selen i cynk.
Jod jest konieczny do wytwarzania hormonów tarczycy, selen i cynk do jego prawidłowego metabolizowania i pomagają przekształcić nieaktywny hormon T4 w aktywny hormon T3. Ponadto selen i cynk razem z witaminami A, E i C wzmacniają układ odpornościowy i chronią nas przed działaniem wolnych rodników.
Witaminy z grupy B (szczególnie B3) są niezbędne do produkcji energii i prawidłowego metabolizowania węglowodanów.
Bardzo ważna jest witamina D, której niski poziom często jest skorelowany z występowaniem przeciwciał przeciwtarczycowych. Jej odpowiedni poziom pomaga w likwidacji wirusa EBV.
Istotnym pierwiastkiem jest magnez, który wspomaga nadnercza. Ich wzmacnianie jest niezbędne zanim zacznie się regulować jakiekolwiek schorzenia tarczycy. Poza tym wykazano, że przy kilkumiesięcznym stosowaniu magnezu zmniejszało się uszkodzenie tarczycy spowodowane chorobą Hashimoto a tkanka tarczycy ulegała normalizacji.
Powyższe witaminy i minerały są jednymi z ważniejszych, choć nie wszystkimi, które pomagają w przywróceniu normalnej pracy tarczycy.
Jednym z lepszych badań stężenia witamin i minerałów jest badanie so-check pozwalające na dokonanie pomiaru wewnątrz komórki i bardziej wiarygodny wynik poziomu nasycenia tkanek witaminami i minerałami, niż w przypadku badania krwi.
Jak już pisałem wcześniej tarczyca odpowiada m.in. za metabolizm czyli tempo przemiany materii. To tempo kojarzone jest z czasem, który często jest kluczem i wpływa na to jak pracuje tarczyca. Być może w Twoim życiu ciągle brakuje czasu, masz nadmiar obowiązków, rzeczy do zrobienia i czujesz, że potrzebujesz zwolnić. Wtedy tarczyca może reagować niedoczynnością jako rozwiązaniem, aby dać Ci do zrozumienia, że potrzebujesz zwolnić (w tym metabolizm), zyskać czas i zadbać o siebie.
Osobną kwestią może być poszukanie przyczyny skąd wynika chęć i potrzeba ciągłego wypełnienia czasu, szybkiego działania i nadmiaru rzeczy, którymi chcesz się zająć.
Nierzadko te konflikty emocjonalne mają swój początek w dzieciństwie i relacjach z rodzicami.
W przypadku Hashimoto podobnie jak w przypadku niedoczynności tarczycy konflikt może wiązać się z brakiem czasu i pośpiechem, ale niekoniecznie.
Może wynikać z poczucia niemocy i braku możliwości wyrażenia swoich frustracji i innych negatywnych emocji, które niszczą Cię od środka (i Twoją tarczycę). Tutaj również warto byłoby się zastanowić gdzie leży przyczyna tych lęków w wyrażaniu swoich uczuć.
Być może były w Twoim życiu sytuacje poczucia zagrożenia, lęku przed śmiercią (czyjąś lub swoją), lub braku poczucia bezpieczeństwa w dzieciństwie.
Oprócz powyższych metod istnieje jeszcze wiele zagadnień z medycyny chińskiej, homeopatii czy stosowania bioidentycznych hormonów, które pomagają regulować tarczycę, jednak powinny być one dostosowane do pacjenta i jego objawów.